ต่างด้าว ทำ รปภ. ในไทยได้ไหม? ไขข้อสงสัยเรื่องกฎหมายและบัตรประจำตัว
หลายคนอาจสงสัยว่า คนต่างด้าวที่ถือบัตรประจำตัวต่างๆ ในประเทศไทย โดยเฉพาะบัตรสีขาวที่เลขประจำตัวขึ้นต้นด้วยเลข 0 หรือบัตรสีชมพูที่ขึ้นต้นด้วยเลข 6, 7 หรือ 8 สามารถทำงานเป็นพนักงานรักษาความปลอดภัย (รปภ.) ได้หรือไม่? บทความนี้จะพาไปหาคำตอบจากมุมมองของกฎหมายไทยกันครับ
กฎหมายหลักที่ต้องรู้: พ.ร.บ. ธุรกิจรักษาความปลอดภัย พ.ศ. 2558
กฎหมายฉบับนี้เป็นหัวใจสำคัญในการควบคุมธุรกิจและอาชีพ รปภ. ในประเทศไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างมาตรฐานและความน่าเชื่อถือให้กับวงการนี้ โดยกำหนดว่าใครก็ตามที่จะเป็น "พนักงานรักษาความปลอดภัยรับอนุญาต" ต้องมีใบอนุญาตเฉพาะที่เรียกว่า ธภ.7
คุณสมบัติสำคัญที่สุด: ต้องมี "สัญชาติไทย"
มาตรา 34 ของ พ.ร.บ. ฉบับนี้ ระบุคุณสมบัติของผู้ที่จะขอใบอนุญาต รปภ. ไว้อย่างชัดเจน และข้อแรกที่สำคัญที่สุดคือ ต้องมีสัญชาติไทย นี่คือกฎเหล็กที่ไม่สามารถต่อรองได้ ทำให้โดยหลักการแล้ว คนต่างด้าวไม่สามารถขอใบอนุญาต ธภ.7 ได้
นอกจากสัญชาติไทยแล้ว ยังมีคุณสมบัติอื่นๆ เช่น อายุ 18 ปีขึ้นไป จบการศึกษาภาคบังคับ และผ่านการอบรมหลักสูตร รปภ. ที่ได้รับการรับรอง รวมถึงต้องไม่มีลักษณะต้องห้าม เช่น ติดยาเสพติด, เป็นโรคติดต่อร้ายแรง, หรือเคยมีประวัติอาชญากรรมร้ายแรงบางประเภท
ทำไมกฎหมาย รปภ. ถึงสำคัญกว่ากฎหมายแรงงานต่างด้าวทั่วไป?
แม้ว่าคนต่างด้าวบางกลุ่มอาจมีใบอนุญาตทำงาน (Work Permit) สำหรับงานประเภทอื่น แต่สำหรับอาชีพ รปภ. นั้น กฎหมายเฉพาะ (พ.ร.บ. ธุรกิจรักษาความปลอดภัย) มีอำนาจเหนือกว่ากฎหมายทั่วไปครับ หลักการนี้เรียกว่า "กฎหมายเฉพาะยกเว้นกฎหมายทั่วไป" (lex specialis derogat legi generali) ดังนั้น แม้จะมีใบอนุญาตทำงานทั่วไป แต่ถ้ากฎหมายเฉพาะของอาชีพนั้นๆ (ในที่นี้คือ รปภ.) กำหนดคุณสมบัติเรื่องสัญชาติไว้ ก็ต้องยึดตามกฎหมายเฉพาะเป็นหลัก
การกำหนดให้ รปภ. ต้องมีสัญชาติไทย สะท้อนถึงนโยบายด้านความมั่นคงและความไว้วางใจ เนื่องจาก รปภ. มีหน้าที่ดูแลความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน และบางครั้งต้องร่วมมือกับตำรวจ การจำกัดให้เฉพาะคนไทยทำหน้าที่นี้ อาจถูกมองว่าช่วยให้การตรวจสอบประวัติและสร้างความมั่นใจทำได้ง่ายกว่า
แล้วอาชีพ รปภ. อยู่ในลิสต์ "อาชีพห้ามคนต่างด้าวทำ" หรือเปล่า?
ประเทศไทยมีประกาศกำหนดรายการอาชีพที่ห้ามคนต่างด้าวทำ หรือจำกัดเงื่อนไขไว้ แบ่งเป็นหลายบัญชี เช่น:
* บัญชี 1 (ห้ามเด็ดขาด): งานแกะสลักไม้, ขับรถในประเทศ (มีข้อยกเว้น), ตัดผม/เสริมสวย, นวดไทย, เลขานุการ
* บัญชี 2 (ห้ามแต่มีเงื่อนไขตามข้อตกลง): บัญชี, วิศวกรรม, สถาปัตยกรรม
* บัญชี 3 (ห้ามแต่มีเงื่อนไขฝีมือ/กึ่งฝีมือ + มีนายจ้าง): เกษตร (บางประเภท), ก่อสร้าง, ทำเสื้อผ้า/รองเท้า
* บัญชี 4 (ห้ามแต่มีเงื่อนไขตาม MOU + มีนายจ้าง): กรรมกร, ขายของหน้าร้าน
ข้อสังเกตคือ อาชีพ "พนักงานรักษาความปลอดภัย" ไม่ได้อยู่ในรายการเหล่านี้ แต่! อย่าเพิ่งเข้าใจผิดว่าทำได้นะครับ การที่ไม่อยู่ในลิสต์ ไม่ได้หมายความว่าเปิดให้ทำได้เสรี เพราะอย่างที่บอกไป อาชีพ รปภ. มีกฎหมายเฉพาะ (พ.ร.บ. ธุรกิจรักษาความปลอดภัย) ควบคุมอยู่ ซึ่งกำหนดเรื่องสัญชาติไทยไว้อย่างชัดเจน
สถานะของบัตรประจำตัวเลข 0, 6, 7, 8 เกี่ยวข้องกับการทำงาน รปภ. อย่างไร?
เลขประจำตัว 13 หลักของคนที่ไม่มีสัญชาติไทย มักจะบอกสถานะคร่าวๆ ได้ แต่สำคัญคือ บัตรเหล่านี้มีไว้เพื่อระบุตัวตน ไม่ได้ให้สิทธิอยู่อาศัยหรือทำงานโดยอัตโนมัติ
* บัตรเลข 0 (บัตรสีขาว - "บุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียน"):
* กลุ่มนี้สถานะทางกฎหมายยังไม่แน่นอน อาจเป็นคนไร้สัญชาติ, คนตกสำรวจ หรือรอพิสูจน์สถานะ
* ตามกฎหมายคนเข้าเมือง พวกเขามักถูกมองว่าอยู่ในไทยโดยไม่ได้รับอนุญาต
* โดยทั่วไป ไม่มีสิทธิทำงาน ยกเว้นมีข้อยกเว้นพิเศษจริงๆ
* สรุปสำหรับ รปภ.: ทำไม่ได้แน่นอน เพราะขาดทั้งสถานะการอยู่อาศัยที่ถูกกฎหมายและสัญชาติไทย
* บัตรเลข 6, 7, 8 (บัตรสีชมพู - กลุ่มคนต่างด้าวประเภทต่างๆ):
* ครอบคลุมหลายกลุ่ม เช่น ชนกลุ่มน้อย, แรงงาน MOU, บุตรคนต่างด้าว, ผู้พลัดถิ่น บัตรสีชมพูมักเชื่อมโยงกับการอนุญาตทำงานชั่วคราว
* เลข 6: มักเป็นชนกลุ่มน้อย, ผู้พลัดถิ่น, แรงงาน MOU สิทธิทำงาน (ถ้ามี) มักจำกัดประเภทงาน (ส่วนใหญ่เป็นงานใช้แรงงานตาม MOU ) และผูกกับนายจ้าง/พื้นที่
* เลข 7: บุตรที่เกิดในไทยของคนต่างด้าวที่มีถิ่นที่อยู่ตามกฎหมาย ไม่มีสิทธิทำงานอัตโนมัติ ต้องขอใบอนุญาตทำงานต่างหาก
* เลข 8: คนต่างด้าวที่เข้าเมืองถูกกฎหมายและลงทะเบียน (อาจเป็นผู้มีถิ่นที่อยู่ถาวร) สิทธิทำงานขึ้นกับวีซ่าและใบอนุญาตทำงาน
* สรุปสำหรับ รปภ.: แม้บางคนในกลุ่มนี้อาจมีใบอนุญาตทำงานสำหรับงานอื่น (ส่วนใหญ่คืองานตาม MOU เช่น กรรมกร, งานบ้าน ) แต่ก็ไม่สามารถทำงาน รปภ. ได้ เพราะติดข้อกำหนดเรื่อง สัญชาติไทย ใน พ.ร.บ. ธุรกิจรักษาความปลอดภัย การออกบัตรสีชมพูมีเป้าหมายเพื่อบริหารจัดการแรงงานต่างด้าวในบางภาคส่วน ไม่ใช่เพื่อให้ทำงานได้ทุกอาชีพ โดยเฉพาะอาชีพที่ควบคุมเข้มงวดอย่าง รปภ.
ตารางสรุปง่ายๆ
บทสรุป: ต่างด้าวทำ รปภ. ไม่ได้!
จากกฎหมาย พ.ร.บ. ธุรกิจรักษาความปลอดภัย พ.ศ. 2558 มาตรา 34(ก)(๑) ที่กำหนดชัดเจนว่าผู้ที่จะเป็นพนักงานรักษาความปลอดภัยรับอนุญาตต้องมี สัญชาติไทย จึงสรุปได้ว่า คนต่างด้าว ไม่ว่าจะถือบัตรประจำตัวประเภทใด (เลข 0, 6, 7, หรือ 8) ไม่สามารถทำงานเป็นพนักงานรักษาความปลอดภัยได้อย่างถูกกฎหมายในประเทศไทย มีการจับกุมคนต่างด้าวที่ลักลอบทำงาน รปภ. จริง ซึ่งยืนยันว่ากฎหมายนี้มีการบังคับใช้
หากฝ่าฝืน จะเกิดอะไรขึ้น?
* คนต่างด้าว: อาจถูกปรับ, ส่งตัวกลับประเทศ, และห้ามเข้าไทยอีก
* นายจ้าง: อาจถูกปรับหนัก และหากทำผิดซ้ำอาจมีโทษจำคุก
ข้อแนะนำ
* นายจ้างและบริษัท รปภ. ต้องตรวจสอบสัญชาติและใบอนุญาต ธภ.7 ของผู้สมัครงาน รปภ. อย่างเคร่งครัด
* คนต่างด้าวควรหางานในอาชีพที่ได้รับอนุญาตตามสถานะและใบอนุญาตทำงานของตนเท่านั้น
หวังว่าบทความนี้จะช่วยไขข้อสงสัยเกี่ยวกับประเด็นนี้ได้ชัดเจนขึ้นนะครับ หากมีข้อสงสัยเพิ่มเติม ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายแรงงานโดยตรงครับ
(ข้อสงวนสิทธิ์: ข้อมูลนี้อ้างอิงตามกฎหมาย ณ วันที่เผยแพร่ และอาจมีการเปลี่ยนแปลงได้ ไม่ควรถือเป็นคำแนะนำทางกฎหมายเฉพาะบุคคล)
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น