เฮ้ย! รปภ. ทำงาน 12 ชม. ไม่มีหยุด แถมโดนควง 36 ชม. นี่มันเรื่องจริงเหรอ? แล้วทางออกดีๆ มันมีไหมวะ?

เพื่อนๆ เคยเห็นพี่ๆ รปภ. ตามตึก ตามหมู่บ้านไหม? เคยสังเกตป่าวว่าบางทีเจอหน้าเดิม เช้า สาย บ่าย เย็น ดึก... เอ๊ะ! พี่เขาได้กลับบ้านนอนบ้างไหมเนี่ย? พอได้ยินว่าบางคนทำวันละ 12 ชั่วโมง ไม่มีวันหยุด แล้วถ้าเพื่อนร่วมงานไม่มา ต้องโดน "ควงกะ" ลากยาวไป 36 ชั่วโมง... ฟังแล้วแบบ... เฮ้ย! จริงปะเนี่ย? คนนะไม่ใช่เครื่องจักร! แล้วพี่เขา "ทนได้ไง" วะ?

คำถามแรกเลย: ทำไมพี่ๆ เขาถึงยอมทำ?

เอาจริง มันก็มีหลายเหตุผลว่ะเพื่อน เท่าที่คุยๆ หรือสังเกตนะ:

 * เรื่องปากท้องล้วนๆ: อันนี้เบสิกสุดเลย คือต้องกินต้องใช้ มีภาระครอบครัว งาน รปภ. อาจจะเป็นทางเลือกที่เข้าถึงง่ายสุด ถึงจะหนัก แต่ก็ยังได้เงิน ดีกว่าไม่มีเลยไง

 * ทางเลือกอาจไม่เยอะ: บางคนอาจจะมีข้อจำกัดเรื่องวุฒิการศึกษา อายุ หรือทักษะ หางานอื่นยาก งาน รปภ. เลยเป็นเหมือนที่พึ่งหลัก

 * ความเคยชิน?: บางทีทำมานานๆ ในระบบแบบนี้ มันก็อาจจะชิน (แม้จะเหนื่อยโคตรๆ) หรือบางทีบริษัทก็จัดคนมาแบบจำกัดจำเขี่ย ทำให้มันกลายเป็นเรื่อง "ปกติ" ในวงการไป (ซึ่งจริงๆ ไม่ควรปกติเลย!)

 * ไม่รู้สิทธิ์ / ไม่กล้า: อันนี้ก็น่าเห็นใจ บางคนอาจจะไม่รู้ว่าจริงๆ กฎหมายแรงงานเขาคุ้มครองนะ หรือรู้แต่ไม่กล้าพูด กลัวตกงาน

แต่เดี๋ยวก่อน! แล้วไอ้การทำงานแบบนี้ มันโอเคจริงๆ เหรอ?

ตอบเลยว่า ไม่! ตามกฎหมายแรงงานบ้านเราน่ะเพื่อน:

 * เวลาทำงานปกติ: ไม่เกิน 8 ชั่วโมง/วัน หรือ 48 ชั่วโมง/สัปดาห์

 * เกินกว่านั้น: ต้องเป็น OT (ค่าล่วงเวลา) จ่ายเรทพิเศษไป (1.5 เท่า / 3 เท่า แล้วแต่กรณี) และ ต้องได้รับความยินยอม จากลูกจ้างด้วยนะ ไม่ใช่บังคับกันได้ง่ายๆ

 * วันหยุด: ต้องมีอย่างน้อย 1 วันต่อสัปดาห์! ไม่ใช่ทำทุกวันไม่มีวันหยุด

 * ไอ้ควง 36 ชั่วโมงน่ะ: อันนี้หนักเลยเพื่อน ผิดกฎหมายเต็มๆ แถมอันตรายต่อสุขภาพและความปลอดภัยสุดๆ ลองคิดดู คนอดนอน 36 ชั่วโมง จะเอาสติที่ไหนมาดูแลความปลอดภัยให้เราวะ?

โอเค... รู้ปัญหาละ แล้วไงต่อ? มีทางออกแบบ Win-Win ไหม?

มีดิ! การจัดการดีๆ ที่มันแฟร์ทั้งกับ รปภ. และก็ดีกับนายจ้างเองก็มีนะ ลองคิดแบบนี้ดู:

 * จัดตารางเวรให้มัน "แฟร์" และ "ถูกกฎหมาย":

   * แบบดีสุด: ระบบ 3 กะ กะละ 8 ชั่วโมง ผลัดกันไป มีวันหยุดแน่นอน พนักงานไม่ล้าเกินไป

   * แบบประนีประนอม: ถ้าต้อง 12 ชั่วโมงจริงๆ ก็ต้องจัดให้มีวันหยุดพักผ่อนเพียงพอ ไม่ใช่ทำทุกวัน! เช่น ทำ 4 หยุด 3 หรืออะไรก็ว่าไป และที่สำคัญ จ่าย OT ให้ถูกต้องตามกฎหมาย สำหรับชั่วโมงที่เกินมา

   * Win-Win ยังไง?:

     * รปภ. Win: ได้พักผ่อน สุขภาพดีขึ้น มีเวลาส่วนตัว ได้เงิน OT ถูกต้อง (ถ้ามี) แฮปปี้ขึ้นเยอะ

     * นายจ้าง Win: รปภ. ตื่นตัว ทำงานมีประสิทธิภาพขึ้น ลดอุบัติเหตุ ลดคนลาออก ไม่เสี่ยงโดนฟ้อง บริษัทดูดีขึ้นด้วย

 * มีแผนสำรอง "กันเหนียว":

   * ทำไง?: เตรียมคน Standby ไว้เลย! มีคนลาป่วย ลากิจ หรือเบี้ยวไม่มาทำงานปุ๊บ มีคนเสียบทันที ไม่ใช่ไปบังคับคนที่เพิ่งออกเวรให้มาควงต่อ

   * Win-Win ยังไง?:

     * รปภ. Win: ไม่ต้องโดนบังคับทำงาน 36 ชั่วโมงนรกแตก ได้พักตามสิทธิ์

     * นายจ้าง Win: มั่นใจได้ว่ามีคนทำงานตลอด ไม่ผิดกฎหมาย ความปลอดภัยต่อเนื่อง

 * จ่ายเงินให้ตรง ให้แฟร์ สื่อสารกันดีๆ:

   * ทำไง?: คำนวณค่าจ้าง ค่า OT ให้เป๊ะๆ ตามกฎหมาย มีสลิปชัดเจน เปิดใจรับฟังปัญหา หรือข้อเสนอแนะจาก รปภ. บ้าง

   * Win-Win ยังไง?:

     * รปภ. Win: ได้เงินครบ รู้สึกไม่โดนเอาเปรียบ กล้าพูดกล้าเสนอ

     * นายจ้าง Win: พนักงานรักองค์กรมากขึ้น ลดปัญหาขัดแย้ง อาจได้ไอเดียดีๆ มาปรับปรุงงาน

สรุปง่ายๆ นะเพื่อน

ไอ้การทำงานหนักแบบที่เล่ามา มันเป็นปัญหาที่เห็นแล้วก็เหนื่อยแทนจริงๆ แหละ มันทั้งหนัก ทั้งเสี่ยง แถมส่วนใหญ่มันผิดกฎหมายแรงงานด้วย แต่ทางออกมันมี แค่ต้อง "เอาใจเขามาใส่ใจเรา" มากขึ้น นายจ้างอาจจะต้องลงทุนเพิ่มนิดหน่อยในตอนแรก แต่ระยะยาวมันคุ้มกว่าแน่นอน ได้ทั้งใจพนักงาน ได้ทั้งงานที่มีคุณภาพ ลดปัญหาจุกจิกกวนใจไปเยอะเลย

แค่เราทุกคนในสังคมช่วยกันมองเห็น ช่วยกันส่งเสียง หรือถ้าใครเป็นนายจ้างก็ลองเอาแนวคิด Win-Win ไปปรับใช้ดู คุณภาพชีวิตของพี่ๆ รปภ. และคุณภาพความปลอดภัยของพวกเราก็จะดีขึ้นได้... ว่าไหมเพื่อน?